Na kalendarzu koniec lutego. To już ostatnie chwile na podjęcie jednej z najtrudniejszych decyzji tego roku – co posiać wiosną, na co postawić, aby uzyskać zysk i przynajmniej częściowo pokryć straty z ubiegłego roku?
W 2023 roku wchodzi nowe rozporządzenie Wspólnej Polityki Rolnej, która w swoich wymogach mocno koncentruje się na ochronie klimatu, środowiska i gleb. Jednym z kluczowych założeń nowej WPR jest polepszenie gruntów ornych poprzez wprowadzenie do płodozmianu roślin wiążących azot – w tym SOI.
Jeżeli kogoś zniechęciła uprawa soi w 2022 roku, to tylko tych rolników, którzy uprawiali ją po raz pierwszy. Gospodarstwa, w których od lat uprawia się soje, podkreślają, że 2022, pod wieloma względami, był trudnym rokiem, ale to, że soja i tak się obroniła – potwierdzają z jeszcze większą stanowczością.
Plonowanie soi w Polsce waha się od 2 do 4 t/ha. Na wynik, który możesz liczyć podczas zbiorów wpływa wiele czynników i niestety na najważniejsze z nich – rozkład opadów i temperaturę – nie mamy żadnego wpływu. Natomiast możemy pomóc roślinom soi wyprodukować maksymalny plon w niekontrolowanych warunkach klimatycznych.
Co musisz wiedzieć o uprawie soi?
1) Dobrze wybieraj stanowisko pod soję
Słabe stanowisko na pewno nie są korzystne do uprawy soi, ale gatunek ten nie wymaga również najbardziej żyznych stanowisk, I-II klasy gleby. Soja najlepiej radzi sobie na przepuszczalnych glebach, które szybciej się ogrzewają, dzięki czemu nasiona szybciej kiełkują przy wystarczającej ilości wody, lepiej asymilują azot z powietrza, co zwiększa brodawkowanie na korzeniach.
Soi nie można uprawiać po herbicydach, które zawierają aminopyralid przez 24 miesiące od zastosowania.
2) Wybór odmiany – fundament sukcesu
Jeżeli jeszcze 10 lat temu odmiany soi były rekomendowane w zależności od miejsca gospodarstwa na mapie Polskie, to dziś trzeba brać pod uwagę wiele dodatkowych czynników: rozkład opadów, suma efektywnych temperatur, możliwość wjechania w pole z siewem oraz ze zbiorem, wyrównanie pola, stanowisko, preferencje gospodarstwa dotyczące wyboru ŚOR do stosowania w uprawie soi. Niestety, realia potwierdzają, że dwa gospodarstwa położone w odległości nawet 30 km od siebie, mogą mieć różny przebieg pogody.
Jeżeli uprawiasz soję powyżej 15 ha – wybieraj co najmniej 2 odmiany soi z delikatna różnicą okresu wegetacji.
3) Kwalifikowany materiał siewny – gwarancja twojego spokoju
Kwalifikowany materiał siewny soi – stanowi najprawdopodobniej jeden z największych udziałów w całkowitych kosztach uprawy soi. Jednak mało kto wie, ile pracy kryje jeden worek nasion:
– selekcja pól reprodukcyjnych dla otrzymania czystości odmianowej 99%
– czyszczenie materiału siewnego dla otrzymania czystości 99%- 99,5%.
W zależności od jakości materiał musi być przeczyszczony poprzez separator optyczny dla usunięcia nasion chorych i martwych.
– dwukrotne delikatne zaprawienie – warstwa fungicydowa z mikroelementamu oraz otoczkowanie nasion szczepionką bakteryjną z warstwą polimerową (system Nutrient Cover)
Pamiętaj, nie każde nasionko, które wytworzy kiełek jest w stanie rozwinąć się w plonująca roślinę – anomalne nasiona to częste zjawisko w nasiennictwie soi.
4) Norma wysiewu w sztukach, a nie w kilogramach
Odpowiednia obsada roślin jest tak samo ważna, jak i zaopatrzenie roślin w makro i mikroelementy. Zbyt gęsty siew powoduje to, że rośliny zaczynają konkurować miedzy sobą, są zbyt wysokie, z cięką łodygą i z mniejszą ilością strąków. Często takie plantacje są porażone przez grzyby. Pomimo tego, że soja to roślina, która może się mocno rozkrzewić, zbyt rzadka obsada obniża wysokość zawiązania dolnego strąka, a dodatkowo plantacja jest bardziej narażona na zachwaszczenie wtórne.
Przy zakupie kwalifikowanych nasion dopytaj u doradcy ile kiełkujących nasion jest w 1 jednostce nasion lub jakie parametry posiadają nasiona dla obliczenia odpowiedniej obsady.
5) Szczepienie nasion soi – mały drobiazg, który robi wielka różnicę
Soja jako roślina strączkowa ma niesamowite możliwości do wiązania naturalnego azotu na swoich korzeniach. W zależności od jakości stosowanej szczepionki bakteryjnej, sposobu zaszczepienia oraz przebiegu pogody w trakcie wegetacji, rośliny soi potrafią nagromadzić od 100 do 150 kg/ha czystego azotu. Z tego azotu rośliny budują własny plon oraz pozostawiają go w glebie dla upraw następczych.
Jeżeli siejesz soję na stanowiskach, gdzie tej uprawy wcześniej nie było – REKOMENDUJEMY zwiększyć dawkę szczepionki 1,5-2 razy.
6) Czy stosować nawożenie azotowe przedsiewnie? Jeżeli tak, to ile?
Na wyprodukowanie 3 ton nasion soja potrzebuje pobrać około 270 kg czystego azotu, z czego 60-65% pobiera w fazie pełnego kwitnienia – zawiązywania strąków (lipiec-sierpień w zależności od wczesności odmiany). Na początku wegetacji rośliny soi potrzebują nie więcej niż 15% całkowitego zapotrzebowania. Zwiększenie dawki azotu w tym okresie jest niebezpieczne, ponieważ rośliny staja się „leniwe” i nie pracują nad asymilacją azotu z powietrza.
Jeżeli na początku kwitnienia soi na jej korzeniach nie obserwujesz wiązania azotu – zalecane jest dokarmianie roślin w ilości 30-40 kg azotu.
7) Czy rozstaw międzyrzędzi ma wpływ na plonowanie?
Soja jest rośliną światłolubną – brak wystarczającego nasłonecznienia powoduje to, że rośliny rosną wyżej, z mniejszą ilością zawiązanych strąków. Soję najlepiej wysiewać w rozstawie międzyrzędzi od 24 do 45 cm. Zależy to od wczesności wysiewanej odmiany i od przebiegu pogody (rozkład i ilość opadów deszczu oraz od ilości efektywnych temperatur).
Zwracaj uwagę na rekomendację hodowcy odnośnie tej czy innej odmiany.
8) Soja jest rośliną fitosanitarną, ale też potrafi chorować.
Najczęściej uprawę soi rolnicy porównują z uprawą rzepaku – i tu na pewno soja wygrywa pod względem ilości wykonywanych zabiegów na choroby i szkodniki. Jeżeli stosowanie insektycydów w soi jest rzadko spotykane i wykonuję się tylko kontaktowo, to oprysk fungicydowy musi być wykonany obowiązkowo. Najczęściej choroby atakują soję w fazie końca kwitnienia – zawiązywania strąków, kiedy rośliny potrafią sięgać ponad 1 metr wysokości. W tej fazie oprysk jest trudny do wykonania i niewiele może pomóc.
Najlepiej wykonać oprysk fungicydowy przed kwitnieniem soi. Może być połączony z dokarmianiem mikroelementowym.
9) Rola mikroelementów w uprawie soi
Zasobność gleby w mikroelementy i przyswojenie ich przez rośliny jest nie mniej ważne jak zapewnienie roślinom wystarczającej ilością makroelementów. Mikroelementy to składniki odżywcze, które są dodawane w małych ilościach, ale pełnią dość ważną rolę dla rozwoju roślin. Planując żywienie mikroelementami, warto pamiętać, że wiele z nich może się wzajemnie blokować. I zgodnie z tą zasadą lepiej jest zastosować elementy osobno.
Aby wyznaczyć odpowiednią dawkę brakującej ilości mikroelementów – niezbędne jest zrobienie analizy gleby.
10) pH gleby – kluczowy wskaźnik w uprawie soi
Planowanie uprawy soi trzeba rozpocząć od wskaźnika pH gleby i jego uregulowania. Idealny odczyn gleby dla soi to pH od 5,5 do 6,0 – od tego wskaźnika zalezą najważniejsze procesy wegetacji soi:
– zdolność rośliny do pobierania i formowania azotu z powietrza,
– przyswojenie makroelementów,
– przyswojenie mikroelementów.
Możesz podawać roślinom tyle nawozów, ile chcesz, ale jeśli gleba jest kwaśna, większość składników odżywczych po prostu nie zostanie przyswojona przez rośliny.